Osiedle Nadstawna

---

Dane ogólne

Osiedle Nadstawna usytuowane jest w centralnej części Biłgoraja, pomiędzy Śródmieściem a osiedlem im. Stefana Batorego, które znajduje się od zachodniej strony. Zachodnią granicę osiedla tworzy rzeka Biała Łada, a od wschodu wyznacza ją ulica Nadstawna. Granice północne i południowe osiedla tworzą odpowiednio ulice Lubelska oraz Henryka Dąbrowskiego.

Obszar administracyjny osiedla skupia się głównie na blokowiskach, które leżą pomiędzy rzeką Biała Łada a ulicą Nadstawna. Na jego terenie znajduje się także niewielka liczba domów jednorodzinnych, a w pobliskim otoczeniu rozciągają się łąki oraz nieużytki. Dzięki bezpośredniemu sąsiedztwu z centrum miasta, ulica Nadstawna oraz jej okolice stały się siedzibą wielu obiektów usługowych, w tym handlowych i gastronomicznych.

W sercu osiedla zlokalizowany jest gmach Szkoły Podstawowej Nr 5 im. ks. Jana Twardowskiego. W okolicy szkoły znajdują się place sportowe, w tym boiska i korty tenisowe, które są dostępne dla lokalnej społeczności. Również w pobliżu bloków, wzdłuż ul. Nadstawnej, zlokalizowany jest skansen Zagroda Sitarska, stanowiący oddział Muzeum Ziemi Biłgorajskiej.

Na przestrzeni ostatnich lat, w osiedlu Nadstawna realizowany jest projekt Miasteczko na Szlaku Kultur, który jest inwestycją mieszkalno-usługową. Jego architektura nawiązuje do tradycyjnej, drewnianej zabudowy regionu Biłgoraja z okresu przed 1939 rokiem. W 2018 r. zaliczano do niego kilka zamieszkanych kamienic, stylizowane pawilony handlowe oraz rekonstrukcję drewnianej synagogi z Wołpy, miasta, które obecnie znajduje się na Białorusi; synagoga ta została zniszczona przez hitlerowców. Projekt architektoniczny Miasteczka stworzył Rudolf Buchalik.

W kontekście rozmiaru przestrzennego, osiedle Nadstawna jest jedną z najmniejszych jednostek administracyjnych w Biłgoraju, a jego całkowita powierzchnia wynosi około 36,8 ha. Rada Osiedla pełni funkcję organu uchwałodawczego osiedla, będąc jednostką pomocniczą gminy miejskiej Biłgoraj, natomiast zadania organu wykonawczego realizuje Zarząd Osiedla.

Informacje historyczne

„Ulica Nadstawna, będąca jedną z najstarszych arterii Biłgoraja, od momentu swojego założenia w drugiej połowie XVI wieku otaczała miasto od strony zachodniej. Na dalszym zachodzie, poza zabudowaniami, rozpościerały się niegdyś bagna oraz rozlewiska Białej Łady.

Kiedyś ulicę tę zamieszkiwali głównie chrześcijanie, a w mniejszej ilości Żydzi. Żydowska społeczność posiadała na północnym krańcu ulicy, przy skrzyżowaniu z ulicą Lubelską, zespół obiektów sakralnych, z synagogą na czołowej pozycji. Niestety, w okresie niemieckiej okupacji w latach 1939-1944, budynki te uległy zniszczeniu z rąk hitlerowców.

Warto zapoznać się z artykułem Biłgoraj, w sekcji Historyczna wielokulturowość Biłgoraja, aby zgłębić temat. Do 1939 roku wzdłuż ulicy wznosiły się drewniane domy, które były przykładem charakterystycznej dla regionu architektury biłgorajskiej. Wiele z tych domów pełniło funkcję warsztatów, w których działały tradycyjne rzemieślnicze specjalności, takie jak sitarstwo. W wyniku działań wojennych w 1939 roku, większość z tych budynków zostało zniszczonych.

Po 1944 roku próby odbudowy drewnianej zabudowy ulicy miały miejsce, jednak finalnie w latach 60. i 70. nastąpił jej kres, co było efektem planowania nowych ulic oraz budowy osiedla bloków mieszkalnych. Jedynym zachowanym drewnianym obiektem jest budynek z 1810 roku, w którym obecnie znajduje się wspomniany wcześniej skansen Zagroda Sitarska.

Na temat dawnych budowli warto również przeczytać artykuł Biłgoraj, w sekcji Dawna architektura. Podczas czasów komunizmu, zarówno osiedle bloków, jak i sama ulica Nadstawna, nosiły imię Jana Krasickiego. Po transformacji ustrojowej, władze miasta zdecydowały się przywrócić historyczną nazwę ulicy.

Osiedle Nadstawna, jako nowoczesna jednostka podziału administracyjnego, została formalnie ustanowiona na podstawie Uchwały Rady Miasta w Biłgoraju z dnia 25 sierpnia 2004 roku.

---

Oceń: Osiedle Nadstawna

---