Rapy

---

Dane ogólne

Rapy są położone w północno-wschodniej części Biłgoraja, gdzie graniczą z osiedlami Roztocze (od zachodu) oraz Bojary (od północy). Na wschodzie ich zasięg sięga aż do granic miasta.

Pod względem powierzchni, Rapy to jedna z najmniejszych jednostek podziału administracyjnego w Biłgoraju, zajmująca obszar o wielkości około 37,0 ha.

Główną arterią transportową osiedla jest droga wojewódzka nr 858, znana jako ulica Zamojskiej, która kieruje się w stronę Zamościa na północny wschód. Granice północną Rap wyznaczają torowiska kolei nr 65 i nr 66, które biegną równoleżnikowo, blisko siebie. Na zachodzie, w kierunku osiedla Roztocze oraz centrum miasta, dotykają ronda, gdzie ulica Zamojska krzyżuje się z północną obwodnicą Biłgoraja.

Zabudowa na osiedlu ma charakter mieszkalny, a także przemysłowo-usługowy oraz magazynowy. Mieszkaniowe budynki to zarówno bloki, mieszczące się przy ulicy Zamojskiej, jak i domy jednorodzinne, ulokowane przy bocznych drogach. Wśród terenów o charakterze przemysłowym, największy obszar zajmują przedsiębiorstwa: Model Opakowania Sp. z o.o. (branża papiernicza – produkcja opakowań z tektury) oraz Pol-Skone Sp. z o.o. (produkcja okien i drzwi w przemyśle drzewnym).

Rada Osiedla pełni rolę organu uchwałodawczego jako jednostka pomocnicza gminy miejskiej Biłgoraj. Z kolei organem wykonawczym jest Zarząd Osiedla.

Informacje historyczne

Do XIX wieku tereny, na których obecnie znajduje się osiedle, były dziewicze i porośnięte lasami. Przez te obszary przebiegał trakt łączący Biłgoraj z Zamościem. W tym miejscu krzyżowały się różne boczne drogi, prowadzące do miejscowości Rapy Dylańskie na północy oraz Teodorówka na południu. Dziś po tych historycznych szlakach kursują droga wojewódzka nr 858, znana także jako ulica Zamojska, oraz drogi powiatowe, łączące miasto z wymienionymi lokalizacjami.

W okresie I wojny światowej i do wczesnych lat 70. XX wieku nad Rapami, równolegle do ulicy Zamojskiej, funkcjonowała kolej wąskotorowa, łącząca Biłgoraj ze Zwierzyńcem. Teren ten był również miejscem lokalizacji przystanku kolejowego.

Warto zaznaczyć, że w okresie niemieckiej okupacji w latach 1939-1944, władze okupacyjne wybudowały w Rapach, obok przystanku, wytwórnię baraków wojskowych. Znamiennym wydarzeniem była akcja z 15 marca 1943 roku, kiedy to oddział komunistycznej Gwardii Ludowej, dowodzony przez Andrzeja Flisa ps. Maksym, przeprowadził atak na obiekty zakładu, równocześnie je paląc. Już 4 lipca 1944 roku, w lesie na Rapach, strzałem do przodu w stronę Rap Dylańskich, niemieckie wojska przeprowadziły egzekucję 65 polskich partyzantów, którzy zostali wzięci do niewoli w trakcie Bitwy pod Osuchami. Ekshumacja ich ciał miała miejsce dopiero po wycofaniu się okupantów, w sierpniu 1944 roku. Na tym tragicznym miejscu obecnie stoi krzyż z tablicą upamiętniającą to wydarzenie.

Po II wojnie światowej, w dekadzie 60., 70. oraz 80. XX wieku Rapy ustaliły się jako przedmieście o wyraźnym charakterze przemysłowym. Wzdłuż ulicy Zamojskiej powstały obiekty Przedsiębiorstwa Budownictwa Kolejowo-Drogowego. W tych latach zbudowano również bloki mieszkalne oraz wytyczono sieć ulic z zabudową jednorodzinną.

W 1963 roku, w miejscu skrzyżowania ulic Zamojskiej i Edwarda Gronczewskiego (obecnie ulicy Torowej), postawiono pomnik upamiętniający losy tej części miasta podczas II wojny światowej. Monument ma formę cokołu z wizerunkiem orła i krzyżem grunwaldzkim; inskrypcja głosi, że jest to „miejsce uświęcone krwią patriotów narodowości polskiej, rosyjskiej oraz żydowskiej, którzy w latach okupacji zginęli z rąk zbrodniarzy hitlerowskich”.

Po transformacji ustrojowej w 1989 roku, zakłady kolejowo-drogowe, o których mowa wcześniej, zniknęły z mapy, a ich tereny zaczęły wykorzystywać nowe, prywatne przedsiębiorstwa z różnych sektorów. W 1998 roku na zachodzie Rap powstały zakłady Model Opakowania sp. z o.o.; również w latach 90. XX wieku działalność swoją rozpoczęło przedsiębiorstwo Pol-Skone sp. z o.o.

Osiedle Rapy zostało formalnie ustanowione w ramach lokalnego podziału administracyjnego na mocy Uchwały Rady Miasta w Biłgoraju z dnia 25 sierpnia 2004 roku, kiedy to wytyczono obecnie obowiązujące granice osiedla.

---

Oceń: Rapy

---