Edward Drescher

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Edward Drescher spędził swoje wczesne lata w Kaliszu, gdzie jego ojciec pełnił rolę sędziego w Sądzie Okręgowym. Po zakończeniu nauki w Gimnazjum im. Adama Asnyka w 1930 roku, postanowił kontynuować swoją edukację, zapisując się na studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Poza medycyną, jego zainteresowania obejmowały mikrobiologię, którą studiował w Państwowym Zakładzie Higieny.

W 1936 roku zakończył studia i ukończył Szkołę Podchorążych Sanitarnych Rezerwy, gdzie został wyróżniony Złotą Szablą za doskonałe wyniki. Dyplom lekarski uzyskał rok później. W 1938 roku rozpoczął pracę w Klinice Chorób Dziecięcych UW, prowadzonej przez znanego lekarza, prof. Jana Kossakowskiego, gdzie zdobywał doświadczenie oraz rozwijał swoje umiejętności chirurgiczne. Odbył także podróże do czołowych ośrodków chirurgicznych we Francji, co dodatkowo wpłynęło na jego rozwój zawodowy. W sierpniu 1939 roku, tuż przed wybuchem wojny, uczestniczył w ćwiczeniach wojskowych w 25 pułku artylerii lekkiej Armii „Poznań” w Ostrowie Wielkopolskim.

II wojna światowa

Po rozpoczęciu II wojny światowej, Edward Drescher był aktywnie zaangażowany w kampanię wrześniową jako lekarz dywizjonu. Brał udział w bitwach Armii „Poznań”, w tym w słynnej bitwie nad Bzurą oraz w obronie Warszawy. Został wzięty do niewoli w obozie w Łowiczu. Po pewnym czasie powrócił do pracy w klinice. W 1940 roku wstąpił do ZWZ, gdzie używał pseudonimów „Bogusz” i „Gustaw”. Został aresztowany przez Gestapo, przesłuchiwany na alei Szucha i spędził 6 dni w areszcie przy ul. Daniłowiczowskiej.

Edward nauczał w tajnym nauczaniu na Uniwersytecie Warszawskim oraz Uniwersytecie Ziem Zachodnich. W 1942 roku zajął się organizacją ruchomej czołówki chirurgicznej Obwodu ZWZ-AK Warszawa-Powiat. W lipcu 1944 roku otrzymał przydział do VII Obwodu „Obroża” Okręgu Warszawskiego, gdzie pełnił funkcję zastępcy lekarza naczelnego. W czasie powstania warszawskiego współorganizował Szpital Polowy przy ul. Hożej 53 oraz kierował Głównym Punktem Opatrunkowym batalionu „Zaremba”-„Piorun”, który mieścił się w budynku PZUW przy ul. Poznańskiej 11. W szpitalu, pod jego dowództwem, realizowano 20–30 zabiegów dziennie oraz 4–5 operacji.

„…mimo wielokrotnego zagrożenia, rannych nigdy nie znoszono do piwnic, ciemnych i zatłoczonych przez mieszkańców bloku. Jedynym moim zarządzeniem było polecenie, by w czasie wzmożonego ostrzału personel przebywał przy chorych. Ten przykład działał na rannych doskonale, a wybór skrzydła gmachu stosunkowo osłoniętego od głównego kierunku ognia artylerii pozwolił przetrwać cały okres powstania nie tylko bez strat, ale także spowodował, iż obeszło się bez objawów zbiorowej paniki.”

Po zakończeniu powstania, Edward zdołał wraz z szpitalem przedostać się do Podkowy Leśnej. Dowiedział się, że jego żona, pielęgniarka Kazimiera Drescher, została wywieziona z obozu w Pruszkowie do Oświęcimia. Wraz z synem udał się do Zubsuchy, w podhalańskiej wsi, a następnie do Zakopanego, gdzie pracował jako lekarz aż do wyzwolenia regionu i powrotu swojej żony.

Okres powojenny

W 1945 roku Edward Drescher wstąpił do Morskiej Grupy Operacyjnej i rozpoczął organizację służby zdrowia na nadmorskich terenach, początkowo w Sopocie. Tam zainicjował powstanie Miejskiego Ośrodka Zdrowia oraz Szpitala Chirurgiczno-Położniczego. Był instrumentalny w tworzeniu Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia oraz w reaktywacji izb lekarskich.

Februar 1947 roku przyniósł mu awans na inspektora szpitalnictwa w Szczecinie, a w maju tego samego roku objął stanowisko ordynatora oddziału chirurgii dziecięcej w szpitalu PCK, który krótko później został włączony do nowoutworzonej Akademii Lekarskiej (obecnej Pomorskiej Akademii Medycznej, teraz Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie). O rozwoju tej uczelni opisywał:

„W wielu dyscyplinach Akademia była wręcz monopolistą, poza nią nie istniały na terenie miasta placówki specjalistyczne. Było to zjawisko niespotykane w innych ośrodkach akademickich. […] W czasie, gdy inne, prawidłowo zorganizowane akademie medyczne koncentrowały się na problemach nauczania, rozwijania badań naukowych i tworzenia klinik wysoce wyspecjalizowanych – szczecińscy pracownicy kliniczni w ciężkim, codziennym trudzie walczyli o zdrowie ludności. Pełnili po osiem i dziesięć całodobowych dyżurów miesięcznie, byli w karetkach Pogotowia Ratunkowego i w przychodniach specjalistycznych, dojeżdżali do szpitali i przychodni powiatowych.”

W obszarze chirurgii dziecięcej pełnił istotną rolę jako specjalista wojewódzki, a od 1956 roku cieszył się tytułem krajowego specjalisty. Był twórcą oraz długoletnim szefem Kliniki Chirurgii Dziecięcej, która została utworzona w 1957 roku w Katedrze Pediatrii PAM, przy współpracy z Państwowym Szpitalem Klinicznym nr 1. W ciągu kolejnych lat uzyskał tytuł doktora i doktora habilitowanego nauk medycznych, stając się w 1961 i 1973 roku odpowiednio profesorem nadzwyczajnym oraz profesorem zwyczajnym. W latach 1956–1959 pełnił również rolę prorektora PAM do spraw klinicznych.

Edward Drescher zmarł 16 lipca 1977 roku w Warszawie. Jego miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.

Działalność dydaktyczna, naukowa i organizacyjna

Edward Drescher jako specjalista w dziedzinie dydaktyki konsekwentnie wprowadzał elementy dotyczące chirurgii dziecięcej do programów kształcenia na Pomorskiej Akademii Medycznej (PAM). Jego wysiłki przyczyniły się do powstania analogicznego kursu, który został wdrożony w programach edukacyjnych wszystkich polskich akademii medycznych, począwszy od roku akademickiego 1973/74. W toku swojej działalności, wyszkolił dwudziestu ośmiu lekarzy specjalistów w zakresie chirurgii dziecięcej. Część z nich zapewniła obsadę dla specjalistycznych oddziałów szpitalnych, które były sukcesywnie uruchamiane z jego inicjatywy w miastach takich jak Koszalin, Słupsk oraz Gorzów Wielkopolski. Dodatkowo, była on odpowiedzialny za organizację drugiego ośrodka w Szczecinie, który mieścił się w ówczesnym Szpitalu Dziecięcym, obecnie podległym strukturom SPSZOZ „Zdroje”.

Oprócz swoich działań na wyżej wymienionych ośrodkach wojewódzkich, prowadził również kursy zawodowego doskonalenia dla lekarzy, a także współpracował z Instytutem Matki i Dziecka w Warszawie. W ramach szerokich badań naukowych, które były ściśle związane z praktyką medyczną, skupiał się początkowo na leczeniu urazów u dzieci oraz na chorobach układu kostno-stawowego i nowotworowym.

W dalszych latach znaczną uwagę poświęcał również wadom rozwojowym, takim jak wrodzone zarośnięcie przełyku oraz przepukliny pępowinowe, w przypadku których zyskał status jednego z nielicznych chirurgów na świecie, którzy osiągnęli sukcesy w ich leczeniu metodą zachowawczą. W swojej karierze opublikował ponad dziewięćdziesiąt prac naukowych oraz kilka podręczników akademickich.

Od 1957 roku, w kooperacji z takimi osobistościami jak Tadeusz Sokołowski, Artur Chwalibogowski, Kazimierz Stojałowski oraz Eugeniusz Miętkiewski, redagował kronikę Pomorskiej Akademii Medycznej, znaną pod tytułem „Annales Academiae Medicae Stetinensis” (Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie). Od 1972 roku pełnił rolę redaktora szwajcarskiego kwartalnika „Progress in Pediatric Surgery”, skierowanego do krajów Europy Wschodniej.

Dr Drescher był również inicjatorem oraz współorganizatorem Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych, a po pewnym czasie stał się jego wieloletnim prezesem i sekretarzem. Utrzymywał międzynarodową współpracę specjalistyczną, będąc członkiem zagranicznych stowarzyszeń chirurgów dziecięcych, takich jak:

• British Association of Paediatric Surgeons,
• Deutsche Gesellschaft für Kinderchirurgie,
• Réunion d’Ortopedie et de Chirurgie de l’Appareil Moteur de Bordeaux.

Poza znaczącymi opracowaniami fachowymi dotyczącymi chirurgii dziecięcej, publikował również prace dotyczące deontologii oraz bioetyki. Wyróżniał się jako jeden z autorów Zasad Etyczno-Deontologicznych, które zostały opracowane i uchwalone przez Polskie Towarzystwo Lekarskie w 1967 roku. Stanowią one protoplastę współczesnego Kodeksu Etyki Lekarskiej. Warto podkreślić, że wykłady z etyki i deontologii zainicjowano w PAM już w roku 1956.

Odznaczenia i wyróżnienia

Edward Drescher był osobą wysoce odznaczoną, co świadczy o jego zasługach i poświęceniu. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego znaczących odznaczeń:

• krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• krzyż walecznych (przyznany dwukrotnie),
• złoty krzyż zasługi,
• srebrny krzyż zasługi z mieczami,
• medal wojska,
• krzyż armii krajowej.

Wspomnienia

Edward Drescher jest postacią, która wciąż pozostaje żywa w pamięci wielu ludzi, szczególnie w kontekście jego wkładu w medycynę i chirurgię dziecięcą. W publikacjach poświęconych jego osobie, a także podczas specjalistycznych konferencji, była mowa o jego osiągnięciach oraz wpływie na medycynę.

Wśród ważnych wydarzeń warto wymienić II Międzynarodowe Sympozjum Sekcji Historycznej Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych, które odbyło się w Kielcach w 2002 roku. Podczas tego sympozjum zaprezentowano szereg interesujących referatów, w tym:

• „Prof. dr hab. med. Edward W. Drescher 1912–1977 we wspomnieniach i w świetle faktów historycznych”,
• „Szmer oddechowy żołądka objaw Dreschera przyczynek do postępu w diagnostyce wrodzonej niedrożności przełyku”,
• „Edward Drescher – zwolennik zachowawczego leczenia dużych przepuklin pępowinowych”.

W refleksjach na temat Edwarda Dreschera, znaczącą osobą była Profesor Józef Bogusz (1904–1993), chirurg, etyk oraz historyk medycyny, który w swoich pracach podkreślał znaczenie jego analiz oraz ocen. Wśród jego wypowiedzi można znaleźć niezwykle wymowne zdanie:

„Jego mądre i trafne oceny wielu najtrudniejszych problemów, zjawisk, sytuacji, okoliczności naszego lekarskiego życia wniosły bardzo wiele do ostatecznej redakcji nowego zbioru zasad etyczno-deontologicznych polskiego lekarza.”

---

Oceń: Edward Drescher

---